Máis de 200 estudantes de cinco institutos investigan sobre os principais retos da Pontevedra da próxima década 

A contaminación da auga, a perda do rural, o emprego en Pontevedra e a saúde mental. Estes son os catro casos de estudo nos que nestas semanas afondan preto de 230 estudantes de ESO e bacharelato de cinco institutos da localidade, participantes no proxecto de divulgación PostGrowth S.A. Pontevedra, que o grupo de investigación Post-Growth Innovation Lab desenvolve co financiamento da Fundación Española para la Ciencia y la Tecnología (FECYT) – Ministerio de Ciencia, Innovación y Universidades. Dirixido a iniciar ao alumnado de bacharelato na investigación en ciencias sociais, trátase dun proxecto de ciencia cidadá, centrado nos “retos ecolóxicos e sociais que emerxen nas cidades do século XXI”, como sinalan os seus coordinadores. Orientado a facer partícipe o alumnado das diferentes fases dunha investigación, desde o seu deseño ata a presentación final, esta iniciativa tivo como punto de partida as propias propostas do estudantado, que debía identificar aqueles “retos que consideraban importantes en dez anos para a cidade de Pontevedra”.  

Coordinado polo investigadores Brais Suárez e Cristina Míguez, PostGrowth S.A. conta coa participación dos institutos Luis Seoane, Valle Inclán, Sánchez Cantón e Frei Martín Sarmiento, así como do CPR Los Sauces e coa colaboración do Concello de Pontevedra. Os seus resultados finais serán presentados, polo propio alumnado na ESEE-Degrowth 2024, a Conferencia Internacional de Decrecemento que este grupo de investigación da UVigo organizará en Pontevedra entre o 18 e o 21 de xuño.

467 retos, catro casos de estudo

Coa participación de once grupos de traballo, o proxecto desenvólvese ao longo de todo o curso e arrancou cunha sesión centrada na detección de retos para o impulso dunha “transición ecolóxica xusta nas cidades”, levada a cabo nos diferentes centros. “En cada aula saíron retos que eles e elas consideraban importantes para a cidade de Pontevedra en dez anos”, explica Míguez. Reuníronse un total de 467 ideas, “moitas delas repetidas”, que foron analizadas e finalmente agrupadas en “oito categorías que albergaban todos os retos propostos” e das que saíron os catro casos de estudo nos que actualmente traballa o alumnado. 

Así, tras unha segunda sesión, na que os responsables do proxecto buscaban familiarizar ao alumnado coas metodoloxías de investigación máis empregadas nas ciencias sociais, o terceiro encontro estivo centrado na preparación dos casos de estudo seleccionados. “Nesta sesión, explicámoslle como deberán realizar a investigación”, que se centrará fundamentalmente na realización “de entrevistas a diferentes perfís”, sinala Míguez dun traballo que mozos e mozas deben levar a cabo de forma autónoma, coa axuda do seu profesorado e a titorización do Post-Growth Innovation Lab.

Concretamente, a contaminación nas augas é a temática abordada polos tres grupos do IES Sánchez Cantón, mentres que a perda do rural é analizada por 49 estudantes de diferentes cursos do Luis Seoane. O Valle Inclán, que participa neste proxecto con cinco aulas, centra o seu traballo na saúde mental, mentres o emprego en Pontevedra é abordado tanto polo alumnado do Frei Martín Sarmiento como de Los Sauces. Nese senso, Míguez explica que aínda que o proxecto foi inicialmente concibido para bacharelato, á iniciativa sumouse tamén alumnado da ESO, o que fai que estudantes de diferentes idades traballen conxuntamente nos diferentes casos de estudo.

Presentación nun foro internacional

Nestas semanas, as e os estudantes remiten ao grupo as entrevistas realizadas, “así como outros datos de interese”, como fotografías ou documentos, co obxectivo de que sexan analizados e “obter respostas a preguntas clave que nos formulamos en cada caso”. Os resultados finais deste traballo conxunto serán presentados polos propios estudantes no Espazo Xove da ESEE-Degrowth 2024, dirixido precisamente a fomentar a participación dos centros educativos neste evento científico, no que se agrupan a 15 Conferencia da Sociedade Europea de Economía Ecolóxica (ESEE) e a décima Conferencia Internacional de Decrecemento.

De xeito paralelo, todo este proceso de ciencia cidadá quedará rexistrado nun documental, elaborado coa colaboración do Concello, e que fará posible reproducir este proxecto noutras cidades.