A ría de Vigo convértese en enclave singular para un proxecto de monitorización da biodiversidade das costas europeas

As comunidades mariñas están a experimentar cambios significativos baixo a influencia de diversos factores, incluído o cambio climático, a extracción de recursos naturais, a contaminación, a degradación do hábitat e as especies invasoras. Neste contexto cobra especial relevancia a posta en marcha de iniciativas como a Rede Europea de Observación da Biodiversidade Mariña Ómica, EMO BON, un marco de observación da biodiversidade para Europa do que forman parte arredor de 20 estacións mariñas, desde o Ártico ata o mar Vermello, entre elas a Estación de Ciencias Mariñas de Toralla, un dos dous nodos españois do Centro Europeo de Recursos Biolóxicos Mariños (European Marine Biological Resource Centre-EMBRC). O enclave vigués cobra especial importancia no conxunto da rede, xa que a recompilación de datos que se realiza nesta ría é a única de Europa que se corresponde cunha zona de afloramento costeiro.

Unha das investigadoras do Centro de Investigación Mariña da Universidade de Vigo que participan neste proxecto é Estefanía Paredes, quen destaca que para o persoal investigador do centro é “crucial” formar parte dunha iniciativa que lles permite “contribuír ao coñecemento global dos ecosistemas mariños”. Nesta liña, destaca que se debe ter en conta que a metodoloxía da mostraxe é a mesma en todas as estacións, xa que o obxectivo é replicar o procedemento en diferentes ambientes e o que fai diferente a cada punto é a súa localización xeográfica.

O proxecto permitirá estudar os cambios na diversidade a longo prazo

Dese o equipo do CIM destacan tamén que esta recollida de datos a longo prazo é fundamental para estudar e entender os cambios que se están producindo nos ecosistemas mariños debidos a factores como o propio cambio climático. Para logralo, nas mostraxes de EMO BON analízase a diversidade xenética dos organismos planctónicos, bacterias e a macro e meiofauna bentónica, ademais de realizar unha caracterización das condicións físicas da contorna, do tipo temperatura, pH, salinidade ou osíxeno disolto.

“EMBRC aposta porque este observatorio se manteña no tempo e dende o CIM apostamos por achegar o noso tempo e coñecementos para obter e traballar con estes datos, o que permitirá estudar os cambios na diversidade a longo prazo e coñecer os efectos do cambio climático sobre as poboacións, como modificacións na abundancia dalgúns grupos ou a aparición de especies invasoras polo cambio de condicións”, explica Estefanía Paredes. Cos datos recollidos, estanse a realizar publicacións periódicas cos resultados obtidos, datos que se publican en acceso aberto, catalogados por país e estación de mostraxe. A investigadora aclara neste sentido que “xa se publicaron datos  correspondentes a series anteriores na ENA (European Nucleotide Arquive) que constitúen o set de datos ecolóxicos de investigación xenética mariña a longo prazo máis grande ata o momento e moitos máis datos seguen procesándose para a súa publicación, agardamos, o vindeiro mes de novembro”.

20 observatorios desde o Ártico ao mar Vermello

A rede está formada actualmente por uns 20 observatorios distribuídos polas augas costeiras europeas e as rexións polares. Concretamente, en España participan a Ecimat do CIM (Galicia) e a Estación Mariña de Plentzia (País Vasco); en Portugal, o CCMAR (Centre for Marine Sciences) e CIIMAR (Interdisciplinary Centre of Marine and Environmental Research); en Francia, a Station Biologique de Roscoff, o IMEV (Institut de la Mer de Villefranche) e o Observatoire Océanologique de Banyuls sur Mer; en Italia, a Stazione Zoologica Anton Dohrn e o CNR-ISMAR (Consiglio Nazionale Delle Ricerche); nos Países Baixos, a Ghent University, o VLIZ (Flanders Marine Institute), o Royal Belgian Institute of Natural Sciences e o Katholieke Universiteit Leuven; en Grecia, o HCMR (Institute of Marine Biology, Biotechnology and Aquaculture, Hellenic Centre for Marine Research); en Noruega, The Arctic University of Norway, Ghent University e University of Bergen; en Suecia, University of Gothenburg, Linnaeus University e Umeå Marine Sciences Centre; e, por último, en Israel, a HUJI (Interuniversity Institute for Marine Sciences).